Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Tijd doorbrengen in de natuur heeft allerlei voordelen. Naar die voordelen wordt steeds meer onderzoek gedaan. Zo is er uit een aantal studies gebleken dat tijd in de natuur kinderen helpt om het beter te doen op school, op een aantal verrassende manieren. Professor Ming Kuo van Berkeley in Californië schreef er een interessant artikel over, in 2019 gepubliceerd in het Greater Good Magazine. Food for thought!

Nature deficit disorder

Een aantal jaar geleden schreef Richard Louv in zijn boek Last Child in the Woods dat kinderen zo weinig tijd in de natuur doorbrachten dat ze een ‘nature deficit disorder’ hadden. De gevolgen waren groot: onder kinderen die nauwelijks buiten kwamen heerste meer stress en angst, en had een hoger percentage last van obesitas en adhd. Veel ouders weten heus wel dat buiten zijn goed is voor de gezondheid van hun kinderen. Maar in sommige gevallen kan dat ook tegenstrijdig voelen. Want betekent meer tijd buiten niet ook minder tijd om boeken te lezen en huiswerk te maken? En was dat niet de weg naar ‘succes’?
Het tegendeel lijkt waar te zijn. Onderzoek wijst uit dat natuur niet alleen goed is voor het lichaam voor kinderen, maar dat het ook hun leervermogen verbetert. Zelfs kleine doses natuur hebben al een effect.

Buiten leer je beter

Bewijs voor deze theorie komt uit honderden onderzoeken, waaronder experimenteel onderzoek. In een van die onderzoeken gingen leerlingen regelmatig naar school in een lokaal natuurgebied, waar de vakken ‘ervaringsgericht’ werden onderwezen. In vergelijking met leeftijdsgenoten op reguliere scholen, ontwikkelden de leerlingen op de ‘buitenschool’ significant sterkere lees- en schrijfvaardigheden. Dit werd gemeten in gestandaardiseerde tests. Buiten de cognitieve verbetering, wees het onderzoek ook uit dat leerlingen veel meer zin hadden om naar school te gaan. Ook de leerlingen die in regulier onderwijs vaak verzuimden, hadden op de buitenschool een hoge opkomst. Andere studies bevestigen deze bevindingen.

Uit een ander onderzoek bleek dat leerlingen op scholen met meer bomen op academisch niveau beter presteerden, vooral als ze uit een lagere sociaaleconomische achtergrond kwamen. Weer een ander onderzoek vergeleek prestaties van leerlingen tijdens specifieke vakken: de ene groep in een klaslokaal, de ander in een schooltuin. Hieruit bleek dat de buitenlessen effectiever waren, en hoe meer tijd ze in de tuin doorbrachten, hoe groter hun winst.

De kracht van natuur

Hoe helpt de natuur kinderen bij het leren? Op allerlei manieren, zo blijkt. De natuur verbetert zeker het psychologische en fysieke welzijn van kinderen – en dat kan van invloed zijn op het leren. Maar het lijkt ook van invloed te zijn op de manier waarop ze naar de klas gaan en ermee bezig zijn, hoeveel ze zich kunnen concentreren en hoe goed ze kunnen opschieten met leraren en leeftijdsgenoten. Dit is wat we tot nu toe weten.

De natuur kan helpen stress ter verminderen

Net als volwassenen voelen kinderen zich minder gestrest wanneer ze groen om zich heen hebben, waar ze zich ook in kunnen terugtrekken. Het helpt ze veerkrachtiger te worden en om te gaan met spannende situaties. Studies hebben aangetoond dat een dag buitenonderwijs (dus: een gewone schooldag, maar dan buiten) het cortisolniveau van kinderen aanzienlijk kan verminderen. Dat toont aan dat ze minder stress voelen en dat ze er – wanneer ze dat wel voelen – beter mee om kunnen gaan dan kinderen die alleen maar binnen zijn. Een ander onderzoek, waarbij kinderen die in een groenere omgeving wonen werden vergeleken met kinderen in een meer stadse omgeving, leek aan te tonen dat de kinderen met meer om natuur beter om konden gaan met stressvolle levensgebeurtenissen.

Natuur kan helpen om je beter te concentreren

Veel kinderen hebben in meer of mindere mate moeite met impulscontrole. Onhandig, als je de hele dag op school zit en je vaak moet opletten. Het lijkt erop dat veel groene ruimte om kinderen heen hen helpt om zich beter te concentreren. Zeker bij kinderen met adhd lijkt het buiten zijn veel effect te hebben.

Buiten lesgeven maakt kinderen meer betrokken en geïnteresseerd in school

De meeste kinderen vinden buiten les krijgen hartstikke leuk. Ze hebben meer zin in school, waardoor ze beter gemotiveerd zijn en daardoor uiteindelijk ook vaak beter ‘presteren’. Het helpt simpelweg om hun schoolgaande leven leuker te maken. Een zorg kan zijn dat kinderen zich na buitenonderwijs binnen minder goed kunnen concentreren of dan lastiger in toom te houden zijn. Het tegendeel lijkt waar, kijkend naar de onderzoeken die rondom buitenonderwijs zijn gedaan.

Tijd buiten kan helpen om fitter te worden

In een tijd waarin teveel schermtijd en overgewicht belangrijke problemen zijn voor kinderen, is buiten zijn een heel goed tegengif. Maar in beweging komen is niet alleen goed voor hun fysiek. Onderzoek wijst uit dat beweging ‘efficiënte cognitieve verwerking’ kan ondersteunen. Het kan dus helpen om informatie beter op te nemen.

Buiten zijn en bewegen zijn bovendien gewoontes die goed zijn om kinderen aan te leren, omdat de kans daarmee een stuk groter is dat ze dit ook in hun volwassen leven blijven doen. Bijkomend voordeel wat mij betreft: als kinderen de natuur leren kennen, zullen ze ook eerder geneigd zijn er goed voor te willen zorgen. Zo belangrijk!

In de natuur zijn kan sociale verbindingen en creativiteit bevorderen

De sociale en fysieke omgeving waarin kinderen leren, hebben invloed op hun uiteindelijke ‘academische succes’. Kinderen tijd laten doorbrengen in een groene, natuurlijke omgeving of ze gestructureerde natuurervaringen bieden, kan zorgen voor een rustigere, leukere en sociaal-veilige leeromgeving. Het buiten zijn geeft daarnaast letterlijk ruimte, wat kan helpen om relaties tussen kinderen en die tussen kind en leraar te verbeteren. De natuur biedt zoveel ruimte en mogelijkheden om te spelen. Van stokken tot stenen en modder: allemaal moedigen ze fantasie, verkenning, creativiteit en probleemoplossend vermogen aan. Observaties van leraren van kinderen die buitenonderwijs volgen wijzen er inderdaad op dat kinderen opvallend sociaal, creatief en actief worden wanneer ze buiten zijn.

Conclusie

Het is wat mij betreft overduidelijk dat we meer moeten doen om kinderen in aanraking te brengen met de natuur. Binnen het huidige schoolsysteem is die ruimte wellicht nog wat beperkt, maar het tij is aan het keren. Juist voor kinderen in buurten waar buitenspelen niet vanzelfsprekend is, is het zo belangrijk dat de natuur onderdeel wordt van hun schoolgaande leven. ‘’Mensen zijn geëvolueerd om te groeien en te gedijen in een natuurlijke omgeving, en onderzoek toont aan wat de kosten zijn van al die tijd binnen’’, schrijft professor Ming Kuo. Tijd om die ‘nature deficit disorder’ uit te bannen!

Met Wildgroei hoop ik op kleine schaal bij te dragen aan de verbinding tussen kinderen, hun ouders en de natuur, zodat er een generatie opgroeit die zich meer verbonden voelt met alles om hen heen. Wil je komen buitenspelen? Hier vind je een overzicht van alle trainingen.